Odszkodowanie za powikłanie przy przetoczeniu krwi

Niedawno zapadł wyrok karny w sprawie śmierci młodego mężczyzny. Zmarł, bo podano mu niewłaściwą krew. Doszło do powikłania przy przetoczeniu krwi w postaci ostrego odczynu hemolitycznego z ostrą niewydolnością nerek oraz skazą krwiotoczną. Pacjent zmarł dzień po tym zdarzeniu.

Prokuratura oskarżyła pielęgniarkę i lekarza o to, że nie dopełnili wszystkich wymogów rozporządzenia regulującego postępowanie w placówkach medycznych z krwią. Jest to przestępstwo narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia dokonanego przez osoby, na których ciąży obowiązek opieki nad narażonym na niebezpieczeństwo. Grozi za to do 5 lat więzienia.

Pielęgniarka przyznała się do winy na pierwszej rozprawie i poddała się dobrowolnie karze.

Lekarz wszystkiemu zaprzecza…

To dobry przykład, jak można iść w zaparte w sprawie o błąd medyczny, który nawet dla laika wydaje się być oczywisty, a prawo pacjenta czy rodziny zmarłego (jak w tym przypadku) do rekompensaty, czyli odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej, powinno być bezdyskusyjne.

Przetoczenie krwi to przecież jedna z niewielu procedur medycznych, których wykonywanie jest ściśle regulowane przez przepisy prawa*, a nie jakieś wytyczne jednego czy drugiego towarzystwa lekarskiego.

Przy okazji. O problemie transfuzji krwi pisałam już raz na drugim blogu, ale nieco w innym kontekście: „Brak zgody na transfuzję krwi”.

Wracając do tematu: niestety, tam, gdzie chodzi o uznanie lekarza za winnego, nic nie jest oczywiste.

Dla porządku, sięgnijmy jeszcze na chwilę do przepisów* dotyczących przetaczania krwi:

Lekarz jest odpowiedzialny m. in. za:

1. ustalenie wskazań do przetoczenia;
2. identyfikację biorcy (…) i kontrolę dokumentacji medycznej przed przetoczeniem;
3. zabieg przetoczenia;
4. prawidłowe udokumentowanie zabiegu przetoczenia.

Pielęgniarka (położna) jest odpowiedzialna m.in. za:

1. czynności związane z pobieraniem próbek krwi od pacjentów;
2. identyfikację biorcy (…) i kontrolę dokumentacji medycznej przed przetoczeniem – na zlecenie lekarza;
3. obserwację biorcy w trakcie przetoczenia i niezwłoczne informowanie lekarza o objawach występujących w trakcie przetoczenia i po przetoczeniu mogących świadczyć o powikłaniu poprzetoczeniowym (…).

Obowiązki lekarza są dalej idące niż pielęgniarka. Błąd pielęgniarki niewątpliwie miał miejsce. Gdyby jednak lekarz zrobił swoje, czyli zidentyfikował biorcę krwi i skontrolował dokumentację medyczną przed przetoczeniem, a następnie był obecny przy zabiegu przetoczenia – to najprawdopodobniej tragicznych konsekwencji udałoby się uniknąć.

Dlaczego zatem do popełnienia błędu przyznała się wyłącznie pielęgniarka?

Zobaczymy, czy finał procesu, jaki toczy się przeciwko lekarzowi uzasadni jego przekonanie o tym, że nie ponosi odpowiedzialności za śmierć tego pacjenta i że rodzinie zmarłego nie należy się odszkodowanie za błąd lekarski.

*Pisząc o przepisach regulujących zasady przetaczania krwi, miałam na myśli Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie leczenia krwią w podmiotach leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, w których przebywają pacjenci ze wskazaniami do leczenia krwią i jej składnikami.